OpenAI: ChatGPT geeft geen juridisch advies
Stel je voor: een AI-model dat juridische documenten opstelt, clausules formuleert en wetsartikelen uitlegt. En toch — ergens diep in de gebruiksvoorwaarden van OpenAI staat sinds kort iets nieuws: juridisch advies “dat een licentie vereist” mag voortaan alleen nog met een bevoegde professional in de loop. Geen ophef, geen aankondiging, geen grote pennenstreek. Maar wie goed leest, ziet: hier wordt een duidelijke grens getrokken.
Waarom dat ertoe doet? Omdat we al jaren flirten met de vraag: hoe ver mag AI gaan in het juridisch domein? Deze ogenschijnlijk kleine aanpassing in OpenAI’s beleid maakt ineens kraakhelder waar de verantwoordelijkheid niet mag liggen — bij het model zelf.
Wat is er aan de hand?
Op 29 oktober 2025 is het gebruiksbeleid van OpenAI bijgesteld en in één document gegoten. Onder de rubriek “Protect people” staat voortaan expliciet dat je de diensten van OpenAI niet mag gebruiken voor de “provision of tailored advice that requires a license, such as legal or medical advice, without appropriate involvement by a licensed professional.”
Dat klinkt alsof de deur naar juridisch advies door chatbots stevig dichtgegooid wordt — en dat op een moment dat steeds meer mensen AI inzetten voor complexe consultaties (ook op juridisch vlak).
Maar: er is ook relativering. OpenAI zelf zegt dat dit geen drastische wijziging is in het beleid, maar een redactie‑ en consolidatiestap. Blogs in de legal tech‑hoek merken op dat in de praktijk het model hetzelfde blijft doen: uitleg geven, documenten helpen opstellen, contractclausules suggereren — zolang het maar geen “advies op maat door een bevoegde professional” betreft.
Dus: wat is écht veranderd, en wat blijft hetzelfde? En vooral: wat betekent dit voor jou als jurist?
Hoe werkt het?
Het mechanisme in plain Dutch
Stel: je opent ChatGPT en vraagt om hulp bij het opstellen van een arbeidsovereenkomst voor een werknemer die met pensioen gaat. Het model geeft je een conceptclausule, legt de wetgeving uit — en vermeldt: “dit is géén juridisch advies.” Volgens onderzoek kan het model die taak nog steeds uitvoeren.
De nieuwe policy laat dus niet zien dat het model juridisch stilvalt, maar het definieert wákér het model wél voor mag worden ingezet:
Toegestaan: algemene uitleg van juridische principes, contract‑templates zonder persoonsgebonden toetsing, jurisprudentie verzamelen, vergelijkingen van juridische regimes.
Niet toegestaan (zonder menselijke professional): op maat gemaakt juridisch advies geven aan een individu of entiteit — bijvoorbeeld: “moet ik deze clausule gebruiken in deze specifieke situatie”, “hoe kan ik dit geschil oplossen in jurisdiction X”, of “Is deze regeling afdwingbaar?”
Deze nuance is cruciaal, want de grens tussen “algemene juridisch informerende tekst” en “advies op maat” is in de praktijk niet scherp — en juist daarom doen zich juridische risico’s voor.
Analogie
Denk aan het verschil tussen “leg je uit welke verkeersregels er zijn voor fietsers” (algemeen) en “moet ik deze rijstrook gebruiken in dit specifieke geval met mijn e‑fiets en therapie‑hulpmiddel?” (advies op maat). AI mag het eerste, het tweede vraagt een professionele beoordeling.
Waarom is dit belangrijk voor de juridische praktijk?
Juridische implicaties
Aansprakelijkheid: Door expliciet te stellen dat het model geen advies op maat mag geven zonder betrokkenheid van een bevoegde professional, probeert OpenAI zich te wapenen tegen aansprakelijkheid – bijvoorbeeld als gebruikers op basis van een AI‑antwoord handelen en schade lijden.
Toezichthoudende druk: De wijziging komt in een tijd dat wetgeving over AI (zoals in de EU) en regulering van professionele dienstverlening in het vizier staan. Het opnemen van de term “without appropriate involvement by a licensed professional” kan signaleren dat OpenAI zich voorbereidt op strengere eisen in gereguleerde sectoren (zoals advocatuur, gezondheidszorg).
Rol van de jurist: Voor jou als jurist betekent dit dat AI‑tools steeds meer als “ondersteunend” in plaats van “substituerend” kader worden gepositioneerd. Je zult je dienstverleningsmodel wellicht moeten expliciteren: “dit is een AI‑gegenereerde briefing, ter ondersteuning — uw eigen juridische beoordeling blijft vereist.”
Positionering van de markt: Zoals je in je introductie aangaf, kan dit betekenen dat specialistische juridische AI‑platforms (met jurisdictiespecifieke data, compliance‑frameworks, licentietoetsing) of de klassieke advocaat als “poort” naar AI worden versterkt. In de markt betekent dit: generieke chatbots = licht hulpmiddel; high‑stakes juridisch advies = jurist + specialistische tooling.
Praktische context voor juristen
Bij de inzet van generieke AI‑chatbots voor cliënten: wees expliciet over de beperkingen. Opnemen in engagementsbrief of disclaimer: “deze AI‑output is geen juridisch advies, een professionele beoordeling blijft vereist.”
Intern risicomanagement: oordeel of de inzet van generieke AI voldoet aan je kwaliteits‑ en beroepsplicht (bijv. WGBO‑plicht, advocatencliëntrelatie, aansprakelijkheid).
Marktstrategie: overweeg om je te positioneren als de “licensed professional” in een hybride model: AI‑voorwerk + menselijke toetsing + adviesverlening. Die rol wordt juist sterker nu de grenslijn scherper wordt.
Compliance & toetsing: bekijk of je AI‑gebruik erkent in je firmabeleid (data‑privacy, vertrouwelijkheid, aansprakelijkheid) — de beleidswijziging van OpenAI reflecteert een bredere beweging naar governance.
Afsluiting
De update van het gebruiksbeleid van OpenAI benadrukt dat generieke AI‑tools géén vervanging mogen zijn voor juridisch advies op maat — maar het betekent niet dat AI geen juridische uitleg of hulp meer mag geven. Als jurist kun je deze verandering benutten: wees transparant over de rol van AI, positioneer jezelf duidelijk als de professional, en kijk hoe je AI‑ondersteuning als propositie inzet in je dienstverlening.