Nieuwe versie Gids AI-verordening van de overheid
De Europese AI-verordening (AI Act) verandert de manier waarop bedrijven, overheden en organisaties met kunstmatige intelligentie werken. Om organisaties hierbij te ondersteunen, heeft de Rijksoverheid een praktische AI Act-gids ontwikkeld. Deze gids, samengesteld door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, biedt een overzicht van de belangrijkste regels en verplichtingen. In september 2025 verscheen versie 1.1: een geactualiseerde editie met extra uitleg en verduidelijkingen.
De gids is bedoeld voor iedereen die AI ontwikkelt of gebruikt – van start-up tot multinational, van gemeente tot toezichthouder. Met name voor organisaties die werken met toepassingen die mogelijk in de categorie hoog risico vallen, is de gids een waardevolle wegwijzer.
Wat is de AI Act-gids?
De AI Act-gids is een hulpmiddel dat uitlegt hoe de Europese AI-verordening in elkaar zit en welke stappen organisaties moeten zetten om compliant te zijn. De AI-verordening legt regels vast om AI op een veilige en verantwoorde manier te ontwikkelen en te gebruiken. Het doel: bescherming van gezondheid, veiligheid en fundamentele rechten van burgers.
De gids vertaalt de complexe Europese wetgeving naar een praktisch stappenplan, zodat organisaties inzicht krijgen in hun positie en verplichtingen.
De vier stappen uit de gids
De AI Act-gids werkt met een heldere structuur in vier stappen:
Risico bepalen – Valt het AI-systeem binnen een van de risicocategorieën (verboden, hoog-risico, generatieve AI, enz.)?
Is het AI? – Past het systeem binnen de definitie van de verordening?
Rol vaststellen – Is de organisatie aanbieder (ontwikkelaar) of gebruiksverantwoordelijke (gebruiker)?
Verplichtingen in kaart brengen – Welke verplichtingen gelden er op basis van de rol en het risico?
Dit stappenplan geeft organisaties grip op hun verplichtingen en maakt duidelijk waar prioriteiten liggen.
Wat is nieuw in versie 1.1?
Versie 1.1 is een update van de eerdere uitgave uit 2024. Twee belangrijke aanvullingen springen eruit:
Uitzonderingen binnen hoog-risico toepassingen
Niet elke toepassing binnen een risicogebied telt automatisch als hoog-risico. De gids legt uit wanneer AI toch buiten die categorie valt, bijvoorbeeld als het systeem alleen een ondersteunende taak uitvoert zonder invloed op de uiteindelijke beslissing.Duidelijker onderscheid tussen AI-systemen, AI-modellen en General Purpose AI
De nieuwe versie brengt meer helderheid in de definities. Dat helpt organisaties om beter te bepalen op welk niveau de verplichtingen gelden.
Risicocategorieën
De AI-verordening hanteert een risicogebaseerde aanpak. De gids beschrijft de categorieën:
Verboden AI – Toepassingen die een onaanvaardbaar risico vormen, zoals social scoring en real-time gezichtsherkenning in de openbare ruimte. Vanaf februari 2025 niet toegestaan.
Hoog-risico AI – Systemen die directe gevolgen kunnen hebben voor veiligheid, gezondheid of rechten, bijvoorbeeld in rechtshandhaving, onderwijs of toegang tot publieke diensten. Hiervoor gelden strenge eisen.
General Purpose AI – Modellen die breed inzetbaar zijn. Vanaf augustus 2025 gelden hiervoor specifieke documentatie- en informatieplichten.
Generatieve AI en chatbots – Transparantie is verplicht: gebruikers moeten altijd weten dat zij met AI communiceren of AI-content zien.
Belangrijke deadlines
De gids wijst organisaties op cruciale data:
Februari 2025 – Verboden AI-praktijken zijn niet meer toegestaan.
Augustus 2025 – Regels voor General Purpose AI treden in werking.
Augustus 2026 – Verplichtingen voor hoog-risico toepassingsgebieden gaan gelden.
Augustus 2027 – Hoog-risico AI-producten vallen volledig onder de verplichtingen.
Waarom deze gids belangrijk is
De AI Act-gids helpt organisaties te begrijpen waar ze staan en welke stappen nodig zijn om compliant te worden. Voor compliance officers, juristen en bestuurders biedt het een overzichtelijk kader. AI-ontwikkelaars krijgen praktische richtlijnen over data, documentatie en risicobeheer.
De update van september 2025 maakt de gids nog relevanter: organisaties krijgen nu duidelijkheid over uitzonderingen en over het onderscheid tussen verschillende niveaus van AI.
Afsluiting
De AI Act-gids van de Rijksoverheid is een essentieel hulpmiddel voor iedereen die werkt met AI. Met de geactualiseerde versie 1.1 hebben organisaties een beter instrument in handen om de impact van de Europese AI-verordening te begrijpen en de juiste voorbereidingen te treffen.
Het uitgangspunt is helder: veiligheid, gezondheid en fundamentele rechten van mensen beschermen, terwijl organisaties profiteren van de kansen van AI.