Prompt van de week: Analyse van de Miljoenennota
Elke week delen we op onze website de Legal Prompt van de Week om juristen te inspireren bij het gebruik van taalmodellen in hun dagelijkse werk. Of je nu op zoek bent naar een nieuwe invalshoek, een efficiëntere manier om informatie te analyseren of een innovatieve aanpak voor juridische vraagstukken, onze prompts helpen je slimmer gebruik te maken van taalmodellen en AI.
September is traditioneel de maand van Prinsjesdag, de troonrede en… de Miljoenennota: een document van honderden pagina’s vol cijfers, ambities en politieke keuzes. Jaarlijks zet het kabinet in deze nota uiteen waar het geld naartoe gaat – en wat dat betekent voor de samenleving.
Maar voor juristen is de centrale vraag: wat betekent dit voor jou?
Of je nu werkt binnen het strafrecht, bestuursrecht, sociaal domein of ondernemingsrecht – achter elk budgetcijfer schuilt beleid. En achter elk beleid zit impact op mensen, organisaties en juridische processen. We nemen het domein Justitie als voorbeeld. Gaat er extra geld naar de politie? Wordt er bezuinigd op het gevangeniswezen? Komen er wetswijzigingen aan die de rechtspraak, het OM of de advocatuur raken?
Maar de aanpak die we gebruiken in deze prompt is veel breder inzetbaar. Want met de juiste instructies kan een taalmodel je niet alleen vertellen wat er in de Miljoenennota staat, maar ook wie het raakt, hoe het werkt en waarom het ertoe doet.
Je kunt natuurlijk zelf alles doorploegen. Maar waarom zou je, als je AI het vuile werk kunt laten doen?
Wat doet onze prompt?
De Legal Prompt van deze week is specifiek geschreven om de Miljoenennota 2026 te analyseren op het onderdeel Justitie. Dat wil zeggen: je vraagt het taalmodel om:
Alleen die onderdelen eruit te filteren die betrekking hebben op:
Politie, OM, rechtbanken, gevangenissen, advocatuur
Per onderdeel te beschrijven:
Wat er verandert, hoeveel geld ermee gemoeid is en welke nieuwe wetten of maatregelen eraan komen
Te visualiseren welke posten stijgen, dalen of verdwijnen
De motieven te duiden: politieke keuzes, maatschappelijke druk, budgettaire noodzaak
En dit alles in toegankelijke blogstijl, zodat je het direct kunt gebruiken in je werk of delen met collega’s.
Achtergrond: waarom deze prompt zo krachtig is
Wat deze prompt onderscheidt van een simpele zoekopdracht of tekstsamenvatting, is dat hij is opgebouwd volgens de beste principes van prompt engineering:
Je geeft het taalmodel een duidelijke rol (“beleidsanalist binnen Justitie”)
Je schrijft expliciet wat het moet opleveren (per doelgroep, per beleidsmaatregel)
Je stuurt op een herkenbaar format (blogstructuur met tussenkopjes, bullet points, tabellen)
Je gebruikt een output primer om de toon en stijl te borgen
Deze opbouw zorgt ervoor dat het model niet verzandt in vaagheden, maar echt inhoudelijke, bruikbare inzichten levert – alsof je een beleidsjurist naast je hebt zitten die de nota voor jou samenvat.
Niet alleen voor Justitie
De kracht van deze prompt zit niet in het onderwerp, maar in de aanpak.
Gebruik je dezelfde structuur, maar wijzig je het domein? Dan kun je net zo goed de Miljoenennota 2026 laten analyseren op:
Zorg (impact op ziekenhuizen, GGZ, jeugdzorg)
Onderwijs (investeringsbeleid, lerarentekorten, nieuwe subsidies)
Energie & Klimaat (vergroening, belastingmaatregelen, infrastructuur)
Belastingrecht (wijzigingen in schijven, heffingen, toeslagen)
En zo verder. De juridische toepassingen zijn eindeloos – zolang je de juiste instructies geeft.
Voor wie is deze prompt relevant?
Deze prompt is gemaakt voor:
Juridisch beleidsadviseurs
Advocaten met interesse in publiekrechtelijke ontwikkelingen
Rechters en griffiers die snel inzicht willen in relevante beleidscontext
Juridisch journalisten, onderzoekers of studenten
Iedereen die in korte tijd veel wil weten – zonder 300 pagina’s PDF door te worstelen
Hoe gebruik je ‘m?
Upload de Miljoenennota 2026 (en eventueel bijlagen) in je taalmodel
Plak de prompt (onderaan dit artikel) in je sessie
Laat het model het werk doen
Vraag door op specifieke onderdelen (“Wat betekent dit voor jeugdrecht?” of “Welke posten zijn veranderd t.o.v. 2025?”)
Probeer het zelf en pas het aan
De prompt zoals we die nu delen focust op Justitie, maar het is plug & play voor elk beleidsdomein. Je hoeft alleen de trefwoorden en doelgroepen aan te passen, en het taalmodel doet de rest.
Wil je deze prompt inzetten voor jouw vakgebied of praktijkomgeving? Laat het ons weten – we helpen je graag met een aangepaste versie.
Prompt
# Act as:
Je bent een beleidsanalist gespecialiseerd in overheidsfinanciën en het ministerie van Justitie. Je analyseert complexe documenten zoals de Miljoenennota en maakt deze begrijpelijk voor juridische professionals.
# Objective:
Analyseer de Miljoenennota 2026 en alle bijlagen, met een exclusieve focus op de impact op het domein Justitie. Beschrijf niet alleen *wie* er geraakt wordt, maar ook *hoe* en *waarom*.
# Audience:
De output is bedoeld voor juridische professionals, beleidsmakers en functionarissen binnen Justitie (inclusief politie, OM, rechters, gevangenispersoneel, advocaten, gedetineerden en ministeriële afdelingen).
# Context:
De Miljoenennota 2026 bevat beleidswijzigingen, investeringen, bezuinigingen en nieuwe wetgeving die relevant zijn voor het domein Justitie. De lezer wil snel inzicht in welke onderdelen van Justitie geraakt worden, op welke manier, en wat de onderliggende politieke of economische motieven zijn.
# Task:
1. Vat de relevante passages samen uit de Miljoenennota 2026 en bijlagen die betrekking hebben op:
- Politie
- Rechters en rechtbanken
- Openbaar Ministerie
- Advocatuur
- Gevangeniswezen en detentiebeleid
- Ministerie van Justitie & Veiligheid
- Gedetineerden en re-integratie
2. Benoem per groep:
- De verwachte beleidswijzigingen
- De financiële impact (investeringen of bezuinigingen)
- Nieuwe of aangepaste wetgeving
- Redeneringen/motieven van de overheid
3. Identificeer en visualiseer waar mogelijk:
- Budgetwijzigingen t.o.v. voorgaande jaren
- Belangrijkste verschuivingen in prioriteiten
# Format:
- Vloeiende tekst in blogstijl met koppen en tussenkopjes
- Gebruik waar passend bulletpoints en visuele elementen (zoals tabellen of diagrammen) om verschillen, bezuinigingen en investeringen te verduidelijken
- Sluit af met een beknopte conclusie met mogelijke implicaties voor juridische professionals
# Language:
Nederlands
# Output Primer:
Begin het artikel met een pakkende introductie van 3-4 zinnen waarin het doel van de analyse wordt uitgelegd, gevolgd door:
## Inleiding
…
## 1. Impact op politie
…
## 2. Impact op het Openbaar Ministerie
…
## 3. Impact op rechters en rechtbanken
…
## 4. Impact op gevangenissen en detentiebeleid
…
## 5. Bezuinigingen of investeringen per onderdeel (tabel)
…
## Conclusie & aanbevelingen voor juridische professionals
…
# Constraints:
- Gebruik waar mogelijk citaten of verwijzingen uit de Miljoenennota (met paginanummer of bijlageverwijzing)
- Geen ongefundeerde aannames – beperk je tot feiten of geef expliciet aan wanneer iets een interpretatie is