Albanië benoemt AI-bot tot ‘Minister van Aanbestedingen’
De Albanese premier Edi Rama heeft een virtuele functionaris, Diella, benoemd tot minister van Aanbestedingen. Het initiatief is onderdeel van de bredere strategie van de Albanese regering om corruptie tegen te gaan en transparantie bij de toewijzing van overheidscontracten te vergroten.
Corruptie als structureel probleem
Albanië wordt internationaal gezien als een land met aanzienlijke corruptieproblemen. In de Corruption Perceptions Index van Transparency International staat Albanië op de op één na laagste plaats van alle Europese landen. Alleen Hongarije scoort lager.
Om dit probleem aan te pakken heeft de regering de afgelopen jaren verschillende hervormingen doorgevoerd. Een belangrijke stap was de oprichting van een speciale aanklager, belast met het onderzoeken en vervolgen van corruptiezaken tegen hooggeplaatste functionarissen. Daarbij zijn onder meer voormalige ministers, parlementsleden en burgemeesters onderwerp van onderzoek geweest.
Aanbestedingen in het vizier
De benoeming van Diella richt zich specifiek op de aanbesteding van overheidscontracten. Aanbestedingen vormen een belangrijk onderdeel van het overheidsbestel en gaan gepaard met aanzienlijke financiële belangen. Juist in dit domein bestaat een verhoogd risico op onregelmatigheden en belangenverstrengeling.
Premier Rama kondigde aan dat Diella beslissingen gaat nemen op basis van objectieve maatstaven. Volgens Rama is de virtuele minister ongevoelig voor omkoping, bedreigingen of belangenconflicten. Hij stelde daarbij dat de procedure rond de toewijzing van publieke middelen volledig transparant zal worden ingericht.
Wie is Diella?
Diella is geen volledig nieuw fenomeen voor de Albanese bevolking. Sinds begin 2025 is zij actief als virtuele assistent op e-Albania, het digitale overheidsportaal. Op dit platform helpt zij burgers en bedrijven met administratieve processen en digitaal papierwerk. Ze wordt daarbij weergegeven als een digitale verschijning in traditionele Albanese klederdracht.
De stap naar de functie van minister betekent dat Diella een formele rol krijgt binnen het regeringsapparaat, met verantwoordelijkheid voor een van de meest gevoelige onderdelen van de overheidsuitgaven.
Onbeantwoorde vragen over toezicht en algoritmes
Tijdens de presentatie van het nieuwe kabinet gaf premier Rama geen nadere toelichting over het toezicht op de besluiten van Diella. Onbekend is welke vorm van menselijke controle zal gelden en wie uiteindelijk eindverantwoordelijk blijft voor de beslissingen.
Ook is er geen informatie verstrekt over de beveiliging en integriteit van de algoritmes die de besluitvorming van Diella aansturen. Er zijn geen details bekendgemaakt over de wijze waarop mogelijke beïnvloeding of manipulatie van de software kan worden voorkomen.
Breder hervormingskader
De benoeming van Diella past in een bredere strategie van Albanië om digitalisering en hervorming van de publieke sector door te voeren. De inzet is gericht op het verbeteren van de transparantie van de overheid en het verminderen van corruptierisico’s.
Tegelijkertijd bevindt Albanië zich in een cruciale fase richting mogelijke toetreding tot de Europese Unie. Binnen dat proces wordt van kandidaat-lidstaten verwacht dat zij de rechtsstaat versterken, corruptie effectief bestrijden en publieke middelen op transparante wijze beheren. De introductie van Diella moet worden bezien tegen die achtergrond.
Afsluiting
Met de benoeming van Diella tot minister van Aanbestedingen zet Albanië een wereldprimeur neer: een virtuele functionaris met een formele rol in het regeringsapparaat. Het experiment is ingebed in de voortdurende strijd tegen corruptie en de wens om procedures rond aanbestedingen transparanter te maken.
Hoewel er nog geen details bekend zijn over toezicht, verantwoordelijkheden en technische waarborgen, maakt dit initiatief duidelijk dat Albanië inzet op digitalisering en institutionele vernieuwing in de aanloop naar mogelijke EU-toetreding.