Transparantie over gebruik van taalmodellen
Soms leveren medewerkers, collega’s of studenten werk in waarvan je vermoedt dat het door ChatGPT is gemaakt, terwijl ze naar eigen zeggen dagen hebben gezwoegd op de tekst. Andersom komt ook voor: een tekst die wél grotendeels door generatieve AI is geproduceerd, maar als eigen handwerk wordt gepresenteerd. Dit is vervelend, want het bemoeilijkt de beoordeling van het werk. Bovendien leidt het tot wantrouwen, onbegrip en staat het een open gesprek over de inhoud en werkwijze in de weg.
Het gebruik van generatieve AI is op zichzelf niet problematisch. Het wordt echter een probleem wanneer onduidelijk blijft in welke mate en op welke manier AI is ingezet. Om die reden is een nieuw initiatief gelanceerd: de zogeheten MMM-labels. Dit zijn labels waarmee je eenvoudig kunt aangeven in hoeverre een product tot stand is gekomen in samenwerking met generatieve AI. Hiermee wordt de werkwijze transparant en wordt misverstand voorkomen. Ze zijn gratis te downloaden en te gebruiken.
MMMLabels is een initiatief van Fontys Hogeschool, bedacht door Rens van der Vorst en ontworpen door Chris Geene en Pieter Wels. Vind ze hier op: https://mmmlabel.tech/
Gebruik van AI in de juridische sector
Het gebruik van AI kan voor juristen soms grote meerwaarde bieden, maar ook leiden tot vragen over de authenticiteit en kwaliteit van de opgestelde documenten. Advocaten, notarissen en juridisch medewerkers gebruiken steeds vaker AI-toepassingen om bijvoorbeeld jurisprudentie te analyseren of concepten te genereren. Dat is niet per definitie een probleem: het kan juist tijd besparen en zelfs leiden tot nieuwe ideeeen en betere analyses. Het knelpunt ontstaat wanneer onduidelijk is welke delen van een document door AI zijn opgesteld en welke door “de menselijke expert”.
Verantwoordelijkheid en zorgplicht
Juridische professionals hebben de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de inhoud van documenten klopt en consistent is. Als AI-tools worden ingezet zonder daarbij transparant te zijn over de gebruikte methodes en bronnen, kan dit het vertrouwen van bijvoorbeeld collega’s, leidinggevenden en zelfs cliënten ondermijnen.
Cliënten moeten er zeker van kunnen zijn dat hun belangen worden behartigd door gekwalificeerde mensen die zorgvuldig omgaan met gevoelige informatie. Transparantie over de rol van AI in de totstandkoming van juridische documenten is daarom cruciaal. Wanneer je aangeeft of en in welke mate AI een rol heeft gespeeld, worden misverstanden voorkomen en blijft de kern van de dienstverlening – het waarborgen van de rechtspositie van de cliënt – overeind.
MMM-labels: een oplossing
Met MMM-labels geef je in één oogopslag aan wat de rol van AI is geweest bij het opstellen van een document. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je op een contract of advies noteert dat er beperkte AI-ondersteuning is gebruikt, of juist aangeeft dat AI een groot deel van de structuur heeft gegenereerd waarna een jurist de tekst heeft verfijnd en aangevuld.
Deze transparantie zorgt niet alleen voor rust en duidelijkheid binnen de eigen organisatie, maar versterkt ook het vertrouwen van cliënten en derde partijen. Het maakt immers zichtbaar dat er bewust is nagedacht over de inzet van technologie, zonder daarbij de menselijke toets uit het oog te verliezen.
Praktische implementatie
Hoe kun je MMM-labels in de juridische praktijk toepassen?
Voeg het label toe aan juridische documenten – Geef aan of er (en in welke mate) gebruik is gemaakt van AI bij het opstellen of controleren van het document.
Zorg voor interne richtlijnen – Bespreek binnen het team welke AI-tools zijn toegestaan en hoe je de resultaten controleert en verwerkt.
Communiceer naar cliënten – Wees transparant in offerte- of intakegesprekken dat je gebruikmaakt van AI, en benoem de voordelen (bijvoorbeeld tijdwinst, minder risico op menselijke fouten), maar ook de grenzen (controle door een ervaren jurist).
Blijf kritisch – AI is een hulpmiddel, geen vervanging. Controleer altijd of output juridisch valide, actueel en bruikbaar is.
Door deze stappen te zetten en gebruik te maken van de MMM-labels, laat je zien dat je meegaat met technologische ontwikkelingen, terwijl je gelijktijdig waarden als betrouwbaarheid, zorgvuldigheid en transparantie centraal stelt.
Je eigen labels
Uiteraard hoef je niet deze MMM-labels te gebruiken. Ze kunnen ook dienen ter inspiratie voor het maken organisatie-eigen labels.
Meer weten
Wil je meer weten over het gebruik van taalmodellen in de juridische praktijk? Volg dan een van onze cursussen. Klik hier om naar de cursusagenda te gaan.