De manier waarop we het internet gebruiken, verandert ingrijpend. Waar browsers ooit slechts een raam waren naar het web, ontwikkelen ze zich nu tot actieve assistenten die begrijpen wat je wilt doen en daar zelfstandig naar handelen. Deze nieuwe categorie, de zogenoemde agentic browsers, belooft het einde van het traditionele klikken en zoeken. In plaats van een hulpmiddel dat wacht op commando’s, wordt de browser een mede-werker die taken uitvoert, beslissingen voorbereidt en context begrijpt. Met de komst van ChatGPT Atlas, Arc, Opera Neon en de Copilot-modus in Microsoft Edge is het tijdperk van passief browsen voorbij. De browser wordt niet langer alleen een instrument, maar een digitale collega die meedenkt.

De Britse legaltech-groep LITIG heeft het AI Transparency Charter gelanceerd: een vrijwillig handvest dat transparantie en ethiek bij het gebruik van AI in de juridische sector bevordert. Bedrijven die zich aansluiten, mogen een kitemark badge voeren, al betreft dit geen officieel keurmerk. Het handvest bevat zes kernprincipes over transparantie, testing, bias, milieu-impact en naleving van regelgeving. Ondersteunende documenten, zoals het Product Transparency Statement en Use Case Framework, helpen kantoren hun AI-gebruik te documenteren. De nadruk ligt op voortdurende verbetering, niet op certificering. Zo vormt het handvest een eerste stap naar zelfregulering en vertrouwen in juridische AI.

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft de handreiking ‘Verder bouwen aan AI-geletterdheid’ gepubliceerd als vervolg op de eerdere versie. Deze richt zich op de wettelijke verplichting tot AI-geletterdheid onder de AI-verordening. Organisaties moeten ervoor zorgen dat iedereen die met AI werkt, voldoende kennis en vaardigheden heeft over zowel de technische als ethische aspecten. De handreiking bevat praktijkvoorbeelden en een actieplan voor een duurzame aanpak. Volgens de AP is AI-geletterdheid essentieel om verantwoord en risicobewust met AI om te gaan.

De klassieke webbrowser verandert in hoog tempo. Waar Chrome, Edge en Safari jarenlang fungeerden als neutrale toegangspoort tot het internet, voegt OpenAI met ChatGPT Atlas een compleet nieuw concept toe: een browser waarin kunstmatige intelligentie niet naast, maar in de browser leeft. Atlas is ontworpen als een volwaardige, op Chromium gebaseerde webbrowser met ChatGPT geïntegreerd in elk onderdeel van de interface. Gebruikers kunnen zoeken, lezen, schrijven en zelfs taken uitvoeren zonder tussen apps te hoeven schakelen. Voor juristen en andere kenniswerkers, die dagelijks werken met informatie, documenten en onderzoek, is dat veelbelovend.

De Department of Homeland Security (DHS) – het Amerikaanse ministerie dat verantwoordelijk is voor de bescherming van de nationale veiligheid – houdt zich onder meer bezig met grensbewaking, terrorismebestrijding, cyberveiligheid en de bestrijding van online kindermisbruik. Vanuit die laatste taak heeft de dienst een juridisch precedent gezet: voor het eerst is een federale zoekmachtiging verleend die specifiek is gericht op prompts van een ChatGPT-gebruiker.

De CCBE Guide on the Use of Generative AI by Lawyers (2 oktober 2025) geeft richting aan hoe advocaten verantwoord kunnen omgaan met generatieve AI in hun praktijk. De gids beschrijft de voordelen van GenAI, zoals efficiëntie, kostenbesparing en betere toegang tot recht, maar benadrukt ook risico’s als privacyproblemen, hallucinaties, bias en gebrek aan transparantie. Daarnaast behandelt de CCBE de impact van GenAI op kernverplichtingen als vertrouwelijkheid, onafhankelijkheid en professionele competentie. Advocaten moeten de werking en beperkingen van AI begrijpen, outputs verifiëren en cliënten transparant informeren over het gebruik ervan. De CCBE waarschuwt dat AI de beroepsethiek niet verandert, maar wel nieuwe zorgplichten met zich meebrengt. Uiteindelijk blijft de advocaat zelf verantwoordelijk voor kwaliteit, integriteit en vertrouwelijkheid bij het gebruik van AI.

De Beroepsopleiding Advocaten heeft richtlijnen opgesteld voor het verantwoord gebruik van generatieve AI, zoals ChatGPT. Advocaat-stagiairs blijven volledig verantwoordelijk voor hun ingeleverde werk en moeten duidelijk laten zien welke competenties zij zelf hebben ontwikkeld. De richtlijnen geven voorbeelden van toegestaan AI-gebruik en benoemen risico’s en aandachtspunten. Onjuist of overmatig gebruik van AI kan als fraude worden aangemerkt.

Het project VoorRecht is een AI-verkenner van de Nederlandse rechtspraak die burgers gratis helpt hun juridische positie te begrijpen, zonder tussenkomst van een advocaat. De tool analyseert miljoenen uitspraken en biedt begrijpelijke samenvattingen, tips en gesprekshulp. Doel is om conflicten over wonen, verbouwen of VvE’s vroegtijdig op te lossen. In Noord-Holland leidde dit tot aanzienlijk minder rechtszaken. De Orde van Advocaten zwijgt nog over de implicaties voor rechtshulp. De rechtspraak moet nu kiezen: het experiment beëindigen of deze digitale toegang tot recht opschalen.

Uit onderzoek van De Groene Amsterdammer en de Data School van de Universiteit Utrecht blijkt dat de PVV veruit de meeste AI-beelden inzet in haar online campagne. De onderzoekers analyseerden 174 prompts en 333 beelden, vaak met jonge blonde vrouwen of ‘Nederlandse gezinnen’ tegenover migranten. Veel van deze beelden zijn herleidbaar tot PVV-Kamerleden en worden via fanpagina’s verspreid zonder vermelding dat ze met AI zijn gemaakt. Volgens onderzoekers worden zo angst en polarisatie versterkt, terwijl sociale-media-algoritmen dit type emotionele content belonen. Dit roept vragen op over transparantie en de invloed van AI op democratische meningsvorming.

Het dagelijkse gebruik van AI door Nederlanders is in vijf maanden bijna verdubbeld: van 5% in december 2024 naar 9% in mei 2025, blijkt uit onderzoek van MSI-ACI. Vooral Gen Z gebruikt AI intensief en staat er het meest positief tegenover. Tools van OpenAI blijven dominant, vooral voor informatie- en vertaaldoeleinden. Ook op werk en studie groeit het gebruik: 36% gebruikt AI, en bijna een derde verwacht hogere productiviteit. Tegelijk nemen zorgen toe over energieverbruik, privacy, deepfakes en baanzekerheid. Het vertrouwen in AI-beslissingen stijgt licht maar blijft laag, wat de noodzaak onderstreept van transparantie en menselijke controle.

Voormalig Brits premier Rishi Sunak heeft twee nieuwe adviesfuncties aanvaard bij Microsoft en Anthropic, twee van de invloedrijkste spelers in de mondiale AI-sector. De benoeming wekt belangstelling én bezorgdheid — niet alleen in het Verenigd Koninkrijk, maar ook daarbuiten. De Britse toezichthouder Acoba (Advisory Committee on Business Appointments) waarschuwt voor mogelijke risico’s rond vertrouwelijke informatie waar de techsector belang bij kan hebben.

De Europese Data Governance Act (DGA) – Verordening (EU) 2022/868 – is één van de vele datawetten die de afgelopen jaren uit Brussel zijn gekomen. Waar de AVG de bescherming van persoonsgegevens regelt, richt de DGA zich juist op het veilig en betrouwbaar delen van data. Maar wat betekent dat precies, en wat moet je als organisatie ermee?

Deloitte heeft een uitgebreide samenwerking aangekondigd met Anthropic, de ontwikkelaar van het AI-model Claude. Het doel is om generatieve AI op een verantwoorde, uitlegbare en schaalbare manier te integreren in de dienstverlening en bedrijfsvoering van Deloitte.

De Apply AI Strategy van de Europese Commissie maakt van de AI-wet een uitvoerbare infrastructuur, waarbij elke dataset en compute-uur aan juridische naleving is gekoppeld.
Europa bouwt vijf AI-gigafabrieken en negentien sectorale hubs om AI-toepassing in industrie, overheid en wetenschap te versnellen. De strategie verankert wetgeving, toezicht en innovatie in één governance-model via de AI Board, Apply AI Alliance en het AI Observatory. Waar de VS platforms exporteren en China infrastructuur, exporteert Europa vertrouwen: juridisch conforme, controleerbare AI. Het doel is verschuiving van technologische macht naar legitimiteit en certificering. Zo wil de EU wetgeving omvormen tot strategische productiefactor en wereldwijde standaard voor betrouwbare AI.

De AI-Fabriek komt naar Groningen – een mijlpaal voor de Nederlandse AI-sector. Dankzij een Europese investering van maar liefst €200 miljoen wordt in Noord-Nederland een nationale voorziening gerealiseerd die bedrijven, onderzoekers en overheden vanaf 2027 laagdrempelig toegang geeft tot de rekenkracht die nodig is om zelf AI-toepassingen te ontwikkelen.

IJsland heeft in juli 2025 zijn eerste nationale AI Action Plan 2025–2027 gepresenteerd. Het document, opgesteld door het Ministry of Culture, Innovation and Higher Education, markeert een belangrijk moment in het IJslandse technologisch beleid. Voor het eerst wordt in samenhang vastgelegd hoe kunstmatige intelligentie (AI) op een verantwoorde, transparante en mensgerichte manier kan worden ingezet binnen alle domeinen van de samenleving.

OpenAI heeft in één week tijd vier nieuwe functies aangekondigd die het ChatGPT-platform verder uitbreiden: ChatGPT Pulse, Commerce in Chat, ouderlijk toezicht en Sora 2 met de nieuwe Sora-app. De functies bouwen voort op de bestaande ChatGPT-omgeving en tonen een verdere integratie van informatievoorziening, transactiemogelijkheden, gezinsgebruik en videotechnologie.

De Tweede Kamer heeft zich uitgesproken voor een belangrijke stap in het Nederlandse AI-beleid. Een meerderheid stemde in met de motie van Kamerleden Barbara Kathmann en Jesse Six Dijkstra om een onafhankelijke AI-Raad van experts op te richten. Daarmee krijgt Nederland, na eerdere moties van VVD en D66, eindelijk de kans om structureel en multidisciplinair advies te organiseren over de kansen en risico’s van kunstmatige intelligentie.

Het Britse legaltechbedrijf Opus 2, wereldwijd marktleider in software en diensten voor geschilbeslechting en zaakmanagement, heeft de overname aangekondigd van het Nederlandse Uncover, bekend om zijn AI-technologie voor juridische analyse en casemanagement. De overname markeert een strategische stap om de AI-capaciteiten van Opus 2 verder te versterken en haar leidende positie in commerciële geschillen en zaakstrategie te consolideren.