GPT-5 gelanceerd: wat juristen moeten weten over het nieuwste model binnen ChatGPT

Het lange wachten is voorbij: op donderdag 7 augustus lanceerde OpenAI officieel GPT-5. Een nieuw model binnen het taalmodel Chat GPT. Een belangrijke stap vooruit in hoe we kunstmatige intelligentie (AI) kunnen inzetten in ons werk. Wat is GPT-5 precies? Wat maakt het anders dan eerdere versies? En vooral: hoe haal je er als jurist direct voordeel uit, zonder gedoe? We zetten het graag op een rij.

Wat maakt GPT-5 anders dan eerdere ChatGPT-versies?

Sneller resultaat, minder wachten

GPT-5 reageert merkbaar sneller dan eerdere versies. Het 4o-model stond al bekend om zijn snelheid, maar het o3-redeneermodel kon juist merkbaar trager zijn – vooral bij complexere vragen. GPT-5 combineert nu het beste van beide werelden: de reactiesnelheid van 4o met de diepere analyse van o3.

Of je nu een conceptbrief, pleitnota of memo laat opstellen: de tekst verschijnt vrijwel direct op je scherm, zonder dat je inlevert op de inhoudelijke kwaliteit. Deze snelheid geldt niet alleen voor korte vragen, maar ook bij omvangrijkere opdrachten, zoals het samenvatten van een vonnis of het analyseren van meerdere wetsartikelen tegelijk. Waar eerdere modellen soms merkbaar moesten “nadenken”, geeft GPT-5 nu razendsnel een volledig concept terug.

Automatische keuze van model

Tot voor kort had je als betalende gebruiker keuze uit meerdere modellen: het snelle 4o-model voor eenvoudige of tijdkritische taken, het o3-redeneermodel voor diepere maar tragere analyses, en daarnaast varianten zoals 4o-mini en o3-mini voor lichtere of meer afgebakende opdrachten. In de praktijk betekende dit dat je bij elk nieuw gesprek moest bepalen welk model het meest geschikt was en dit handmatig instellen.

Met GPT-5 is dat verleden tijd. Je hoeft zelf geen keuze meer te maken: ChatGPT analyseert automatisch jouw vraag en kiest het model dat er het beste bij past. Zo krijg je de reactiesnelheid van 4o wanneer dat kan, de grondige analyse van o3 wanneer dat nodig is, en de efficiëntie van lichtere modellen waar mogelijk – zonder dat jij daar nog over hoeft na te denken.

De eerdere modellen zijn standaard niet meer zichtbaar of direct te raadplegen. Alleen als je in de instellingen expliciet aangeeft dat je ook toegang wilt tot eerdere modellen, kun je ze nog selecteren. Voor de meeste gebruikers betekent dit dat GPT-5 vanaf nu altijd de standaard is.

Minder hallucinaties, meer vertrouwen

Een veelgehoorde klacht over AI-modellen is dat ze soms antwoorden verzinnen die feitelijk onjuist zijn – zogenaamde “hallucinaties”. Voor juristen kan dit grote gevolgen hebben: een verkeerd citaat uit een arrest, een verzonnen wetsartikel of een fictieve zaak kan direct leiden tot verkeerde conclusies.

GPT-5 heeft op dit punt een duidelijke stap vooruit gezet. Dankzij verbeterde trainingsmethoden en nieuwe redeneerstructuren geeft het model minder vaak antwoorden zonder feitelijke basis. Dat betekent dat je in de praktijk minder tijd kwijt bent aan het corrigeren van fouten en het verifiëren van gegevens.

Let op: minder betekent niet nooit. Ook GPT-5 kan nog steeds verkeerde of verouderde informatie geven. Zeker bij juridische vragen blijft het essentieel om zelf te controleren en bronmateriaal na te slaan. Zie GPT-5 dus als een zeer bekwame assistent – maar wel één die altijd onder eindredactie van een jurist moet werken.

Natuurlijke schrijfstijl en betere formuleringen

Een van de opvallendste verbeteringen in GPT-5 is de schrijfstijl. Het model formuleert zinnen vloeiend, genuanceerd en expressief – zonder de herkenbare “AI-taal” die eerdere versies soms had. Daardoor leest een door GPT-5 geschreven tekst vaak alsof deze door een menselijke redacteur is opgesteld.

Voor juristen is dat een groot voordeel. Of je nu een pleitnota wilt aanscherpen, een contractclausule wilt herformuleren of een e-mail aan een cliënt wilt perfectioneren: GPT-5 levert snel een natuurlijke, professionele tekst die weinig nabewerking vraagt. In de praktijk kiezen we daarom vaak direct voor GPT-5 bij schrijf- en redactietaken. Voor zeer complexe of specialistische vragen kan het soms nog nuttig zijn terug te grijpen op oudere modellen zoals GPT-4.5, die in bepaalde gevallen dieper nadenkt.

Contextvenster en outputgrootte: meer en minder tegelijk

Een belangrijk technisch punt voor wie in ChatGTP werkt met lange documenten: het contextvenster van GPT-5 is “slechts” 256.000 tokens. Dat komt neer op ongeveer 350 pagina’s tekst die je in één keer kunt invoeren. Dat klinkt veel, maar het is vier keer kleiner dan dat van GPT-4.1.

Voor de meeste contracten is 350 pagina’s ruim voldoende, maar problemen kunnen ontstaan als je ook bijlagen, schema’s of uitgebreide annexen toevoegt, of wanneer je zeer omvangrijke precedent-documenten wilt vergelijken. In de praktijk horen we vaak dat zelfs GPT-4’s royale contextvenster soms te beperkt was voor dit soort specialistische taken.

Daar staat tegenover dat de maximale outputgrootte van GPT-5 is verdubbeld: het model kan nu meer dan 100 pagina’s tekst genereren in één keer. Dat maakt het bijvoorbeeld mogelijk om in één prompt een compleet contract te laten opstellen of herschrijven. Of, zoals sommigen het noemen: “vibe contracting” kan nu echt beginnen. 🎪

Kennisdatum: oktober 2024

Een tweede beperking is de cut-off date: GPT-5 is getraind tot 30 september 2024. Dat is slechts iets recenter dan GPT-4.1, die stopte in juni 2024. Alles wat na die datum is gebeurd – nieuwe jurisprudentie, wetswijzigingen of maatschappelijke ontwikkelingen – zit dus niet standaard in het model.

Je kunt GPT-5 wel vragen om via de geïntegreerde webzoekfunctie actuele informatie op te halen, maar die methode kent beperkingen. Dat betekent dat je altijd moet controleren of de gebruikte bronnen en verwijzingen actueel zijn.

Wat zit er onder de motorkap? 

GPT-5 is niet toevallig slimmer geworden. Er zit een doordacht trainingsproces achter. Waar we de afgelopen jaren met elkaar aan bijgedragen hebben.

Zonder te technisch te worden, hier de belangrijkste punten:

• Supervised Fine-tuning (SFT)
  Mensen gaven het model voorbeelden van goede antwoorden. Zo leert het wat werkt, op basis van echte input.

• Reinforcement Learning from Human Feedback (RLHF)
  Het model kreeg feedback van mensen op z’n antwoorden. Daarmee leerde het stap voor stap wat beter werkt in een gesprek. Een beetje zoals een coach die zegt: “Dit antwoord was prima, maar het kan beter als je dit toevoegt.”

• Nieuwe logische structuren
  GPT-5 redeneert nu in meerdere stappen. Denk aan: eerst analyseren, dan samenvatten, dan pas concluderen. Zo komt het tot beter onderbouwde antwoorden.

De training gebeurde op de krachtige infrastructuur van Microsoft en met de nieuwste chips van NVIDIA. In de praktijk merk jij daar vooral van dat GPT-5 sneller is, en vaker tot de kern komt.

Extra’s in ChatGPT die je niet wilt missen

Naast GPT-5 zelf zijn er ook nog een paar handige extra's toegevoegd in de ChatGPT-omgeving. Functies die het werken nét wat persoonlijker en praktischer maken.

Automatisch overstappen naar GPT-5

Open je een oud gesprek dat he hebt “gevoerd” met bijvoorbeeld GPT-4o of GPT-3.5? Dan zet ChatGPT dat nu automatisch om naar het meest geschikte GPT-5-model. Je hoeft dus niets handmatig aan te passen.  

Kies een persoonlijkheid die bij je past

Je kunt nu bij de instellingen ook een persoonlijkheid kiezen hoe ChatGPT met jou praat. De opties:

• Default (zoals je gewend bent)

• Cynic (droog en kritisch)

• Listener (empathisch en geduldig)

• Nerd (inhoudelijk en analytisch)

• Robot (zo objectief mogelijk)

Handig als je bijvoorbeeld wil sparren met een nuchtere denker of juist iemand die je ideeën uitdaagt. Let op: deze persoonlijkheden gelden alleen voor de tekstinterface, niet voor de voice-modus.

Koppeling met Gmail en Google Calender 

Vanaf half augustus wordt ook de koppeling met Gmail en je Google Calender verder uitgerold. Tijdens de release gaf OpenAI als voorbeeld dat ChatGPT de suggestie gaf op welk moment in de agenda er nog plek was voor een rondje hardlopen (want dat was bekend door de geheugenfunctie). En werd er aangegeven welke mails nog onbeantwoord waren.  

Voicefunctie

De Voice Mode van ChatGPT heeft een stevige upgrade gekregen. Het werkt nu ook met custom GPTs, en het gebruik is flink verruimd. Plus-gebruikers krijgen vrijwel onbeperkt toegang. Free-gebruikers kunnen het dagelijks enkele uren inzetten. 

Wat nieuw is voor betaalde gebruikers: de stem past zich aan op basis van jouw instructies. Denk aan aanpassingen in toon, snelheid of lengte van het antwoord. Zo sluit de spraakinterface nog beter aan op het moment. Als je bijvoorbeeld zegt: “Reageer met 1 woord”, dan gebeurt dat.

Deze voicefunctie is enorm krachtig. Alleen wordt nog niet door heel veel mensen gebruikt. Je werkt sneller en de reactie is ook veel meer in jouw stijl. Ideaal om in de auto snel je gedachten al pratend uit te laten werken.  

Zo krijg jij toegang tot GPT-5

Ook de toegankelijkheid is flink verbeterd. Waar gratis gebruikers eerder alleen het GPT-3.5-model konden gebruiken, krijgen zij nu toegang tot GPT-5 in een standaardvariant. GPT-5 is beschikbaar in alle versies van ChatGPT, maar de mogelijkheden verschillen per abonnement:

• Gratis gebruikers: toegang tot de standaardvariant van GPT-5.

• Plus-, Pro- en Team-gebruikers: keuze uit meerdere GPT-5-modellen, inclusief de krachtigere varianten.

• Enterprise- en Edu-klanten: binnenkort toegang tot GPT-5 Pro. 

Wat betekent dit concreet voor jouw dagelijkse werk?

• Minder corrigeren, meer vertrouwen
  Antwoorden zijn beter onderbouwd, waardoor je minder tijd kwijt bent aan controleren en aanpassen.

• Sneller resultaat, minder wachttijd
  GPT-5 reageert merkbaar sneller dan eerdere versies. Of je nu een conceptbrief, pleitnota of memo laat opstellen: de output verschijnt vrijwel direct, zodat je sneller kunt doorwerken en geen kostbare minuten verliest tijdens je werkdag.

• Minder hallucinaties, meer zekerheid
  GPT-5 verzint minder vaak informatie die feitelijk onjuist is. Dit verkleint het risico dat je werkt met verkeerde citaten, verzonnen wetsartikelen of fictieve jurisprudentie. Je hoeft minder tijd te besteden aan het corrigeren van fouten, maar kritisch blijven en controleren blijft noodzakelijk – zeker in een juridische context.

• Natuurlijke toon en betere formuleringen
  GPT-5 schrijft vloeiender en minder “AI-achtig” dan eerdere versies. Zinnen zijn beter opgebouwd, nuances komen sterker naar voren en standaardformuleringen klinken natuurlijker. Hierdoor is het ideaal voor het polijsten van contractteksten, het aanscherpen van een pleitnota of het herschrijven van een e-mail aan een cliënt. Voor zeer complexe vragen kun je nog teruggrijpen naar oudere modellen zoals GPT-4.5, maar voor het dagelijkse schrijf- en redactiewerk is GPT-5 vaak de eerste keus.

En dit is nog maar het begin

GPT-5 opent een nieuwe fase in hoe we AI praktisch kunnen inzetten in ons werk. Niet als speeltje, maar als slimme assistent die taken overneemt, meedenkt en versnelt. De komende weken delen we hier onze ervaringen met de verschillende GPT-5 modellen. En met functies die al eerder zijn uitgerold, zoals de agentfunctie. Benieuwd wat dat voor jou kan betekenen? Blijf ons volgen.

Wil jij GPT-5 écht effectief inzetten in je werk?

Met alleen weten wat GPT-5 kan, ben je er nog niet. Het verschil zit in hoe je het model aanstuurt. In onze legal prompting cursussen leer je stap voor stap hoe je GPT-5 zo gebruikt dat je tijd bespaart, betere output krijgt en minder hoeft te corrigeren.

Schrijf je vandaag nog in en ontdek:

• Hoe je met de juiste prompts tot scherpere en juridisch correctere antwoorden komt.

• Hoe je GPT-5 gebruikt voor contractanalyse, processtukken en juridische research.

• Hoe je valkuilen zoals hallucinaties herkent en voorkomt.