Het nieuwe Googlen: Van zoekmachine naar digitale butler

Google maakt een van de grootste transformaties in zijn geschiedenis door. Waar je tot voor kort (en sommigen nu nog) losse trefwoorden intikt en een lijst blauwe links terugkrijgt, zal je straks kunnen praten met een slimme assistent die het denk- en zoekwerk grotendeels van je overneemt. Die assistent bouwt voort op de nieuwe Gemini-modellen, waardoor de interactie verschuift van “keywords” naar volledige conversaties in gewone mensentaal. De verandering gaat niet om een cosmetisch laagje, maar om een fundamentele herschikking van de manier waarop informatie wordt verzameld, geordend en gepresenteerd.

Voor gebruikers betekent dit dat Google zich steeds meer gedraagt als een persoonlijke research-partner die proactief verbanden legt. In plaats van tien verschillende tabbladen af te struinen, krijg je direct een samenvattend antwoord dat de relevantste bronnen al voor je heeft geselecteerd. Dat antwoord kan bestaan uit tekst, afbeeldingen, tabellen of zelfs stappenplannen, afhankelijk van wat je vraagt. Deze “digitale butler” is altijd beschikbaar, leert van je vervolgvragen en past zijn reactie daarop aan, zodat het gesprek natuurlijk blijft aanvoelen.

AI Overview: antwoord in één oogopslag

De eerste nieuwe functionaliteit heet AI Overview en verschijnt boven de traditionele zoekresultaten. Zodra je een vraag stelt, genereert Google automatisch een compacte samenvatting van het antwoord, inclusief hyperlinks naar de gebruikte bronnen. Die samenvatting is bedoeld voor situaties waarin je snel duidelijkheid wilt, bijvoorbeeld bij een praktische vraag als “Hoe lang moet pasta koken?” of “Wat is de btw op digitale boeken?”. Je krijgt meteen het kernantwoord, zonder eerst alle afzonderlijke pagina’s te hoeven bekijken.

AI Overview zet daarmee een nieuwe standaard voor snelheid en efficiency in online informatie­voorziening. Omdat de functie bronverwijzingen toont, blijft transparantie gewaarborgd: je kunt altijd doorklikken naar de originele pagina’s om details te checken. Tegelijk is dit een signaal aan contentmakers dat puur verkeer via blauwe links waarschijnlijk zal afnemen; de waarde verschuift naar inhoud die als betrouwbare basis voor de samenvatting dient. Wie wil dat zijn pagina wordt geciteerd, moet dus zorgen voor actuele, feitelijke en duidelijk gestructureerde content.

Voor bijvoorbeeld advocatenkantoren die blogs inzetten als thought-leadership en acquisitiekanaal – brengt dit een concrete verschuiving mee. Artikelen over “voorbeeld erfdienstbaarheid” of “wat is turboliquidatie” werden tot nu toe gevonden via klassieke rangschikking, maar komen straks pas in beeld wanneer de AI-samenvatting jouw stuk als bron betrouwbaar genoeg acht. Dat vergt posts met een kristalheldere kop-structuur, expliciete definities en directe verwijzingen naar wet- en regelgeving of ECLI-nummers, zodat Google zonder giswerk kernpassages kan citeren. Wie bovendien schema-markup toevoegt vergroot de kans dat de AI Overview jouw tekst naar voren schuift en jouw kantoornaam zichtbaar maakt.

Het loont daarom om elk blogstuk op te bouwen in twee lagen: eerst een beknopt antwoordblok met de essentie – precies wat de AI nodig heeft voor een betrouwbare samenvatting – en daarna verdiepende analyse, praktijkvoorbeelden en commentaar. Door dit patroon consequent toe te passen, behoud je zowel de kans op zichtbaarheid in AI Overview als de mogelijkheid om geïnteresseerden dieper je site in te trekken. Monitor daarnaast via Search Console welke queries nog klikken opleveren en welke vooral vertoningen genereren; die data tonen waar je content al als “bron” fungeert en waar extra optimalisatie nodig is. Zo blijf je als kantoor relevant in een zoeklandschap waarin Google steeds vaker het eerste antwoord zelf presenteert, maar nog steeds betrouwbare juridische experts nodig heeft om op terug te vallen.

AI Mode: converseren met je zoekmachine

AI Mode gaat verder dan één kort antwoord en opent een aparte chatomgeving binnen Google. Daar kun je vervolgvragen stellen, nuances toevoegen en de assistent laten zoeken naar bijkomende details. De AI onthoudt de context van het gesprek, zodat je niet telkens opnieuw hoeft uit te leggen waar je naar op zoek bent. Dat maakt het mogelijk om in één sessie van een brede oriënterende vraag naar een zeer specifiek subonderwerp te gaan.

Deze interactieve modus voelt alsof je een expert aan de lijn hebt die live onderzoek doet terwijl jullie praten. Voor complexe thema’s – bijvoorbeeld een juridische casus met meerdere jurisprudentielijnen – kun je de assistent vragen om relevante arresten te groeperen en de belangrijkste overwegingen uit te lichten. De chatinterface moedigt bovendien iteratie aan: hoe meer je doorvraagt, hoe preciezer de output wordt. Daardoor verschuift de rol van de gebruiker van zoekmachine­bediener naar gesprekspartner die richting geeft en verifieert.

AI Mode geeft juristen een gespreksscherm waarin je live met Google spart over complexe vraagstukken. Je kunt starten met een brede vraag als “Wat vereist de Hoge Raad om te spreken van voorbedachte rade” en daarna meteen doorvragen naar de relevante ECLI’s, kernoverwegingen en afwijkende lagere-rechtspraak. De assistent onthoudt elke tussenstap en verfijnt zijn zoektocht automatisch, zodat het onderzoek naadloos in één dialoog verloopt. Het voelt alsof je een junior-medewerker naast je hebt die razendsnel jurisprudentie doorneemt en direct reageert op extra details of nieuwe invalshoeken.

Voor advocaten- en in-house teams verandert dit de organisatie van literatuur- en feitenonderzoek ingrijpend. In plaats van meerdere tabbladen openen en verschillende zoekpogingen herhalen, ontwikkel je het vraagstuk stap voor stap binnen één continu gesprek. Je kunt AI Mode bovendien opdrachten geven om concept-overzichten te structureren, bijvoorbeeld: “Zet de drie belangrijkste verschillen tussen de AVG en de Digital Services Act in een tabel, inclusief data van inwerkingtreding.” Het resultaat verschijnt direct in de chat, voorzien van links naar officiële bronnen, zodat verifieerbaarheid behouden blijft. Zo leent AI Mode zich voor snelle sanity-checks tijdens het schrijven van memo’s of het voorbereiden van pleitnotities, terwijl jij als jurist focust op interpretatie en strategische duiding.

Deep Search: Google als onderzoekspartner

Deep Search is ontworpen voor vragen die meerdere lagen of variabelen bevatten, zoals het vergelijken van universiteiten, het kiezen van de beste brandveilige kluis of het maken van een due-diligence overzicht. Wanneer je Deep Search activeert, voert Google op de achtergrond tientallen tot honderden subqueries uit. Het systeem maakt daarbij een plan, filtert irrelevante bronnen weg en reconstrueert de bevindingen in een samenhangend rapport. Dit proces duurt iets langer dan een gewone zoekopdracht, maar levert een resultaat op dat uren handmatig puzzelwerk kan besparen.

Voor professionals verandert dit de aard van deskresearch ingrijpend. In plaats van een stapel tabbladen handmatig samen te voegen, krijg je één geconsolideerde briefing inclusief vergelijkingen, tabellen en kanttekeningen. Google presenteert alternatieven naast elkaar, noemt de criteria waarop ze zijn vergeleken en geeft inzicht in hiaten of onzekerheden in de data. Daarmee fungeert Deep Search als een volwaardige onderzoekspartner die je ruwe analysewerk grotendeels uit handen neemt.

Deep Research is Google’s meest agentische zoekfunctie: het model maakt een meerstappenplan, voert tientallen sub-queries uit, redeneert over de resultaten en levert een gestructureerd rapport mét bronnen en tabellen. In de Gemini-omgeving is deze functie inmiddels breed live: Google meldt dat Deep Research “in 150 landen en 45+ talen” beschikbaar is voor iedereen met een Google AI Pro- of AI Ultra-abonnement – Nederland staat expliciet op de landenlijst voor die abonnementen. Juristen die zo’n abonnement afnemen, kunnen Deep Research dus vandaag al inzetten om bijvoorbeeld wetsgeschiedenis, verdragscommentaren of marktanalyses in minuten te laten uit­zoeken en in een beknopt dossier te laten gieten.

Multimodaal zoeken: tekst, beeld, spraak en video

Een andere pijler van de vernieuwing bij Google is de stap naar multimodale input. Dat betekent dat je niet meer beperkt bent tot tikken of typen; je kunt straks ook foto’s, gesproken opdrachten en zelfs live videobeelden gebruiken om informatie op te vragen. In Visual AI Mode maak je bijvoorbeeld een foto van een interieur en vraag je om meubels die qua stijl en afmetingen passen. Je krijgt vervolgens een visueel antwoord met suggesties, prijzen en aankooplinks.

Live-video­functionaliteit gaat nog verder: je richt je camera op een defect apparaat, stelt een vraag, en de assistent identificeert het onderdeel en toont direct een reparatie-instructie. Deze uitbreiding naar beeld en geluid maakt zoeken niet alleen veelzijdiger, maar ook toegankelijker voor gebruikers die minder tekstgeoriënteerd zijn. Voor bedrijven en contentmakers opent het de deur naar nieuwe vormen van visuele optimalisatie, waarbij duidelijke productfoto’s en contextrijke afbeeldingen cruciaal worden om in de resultaten te verschijnen.

Geografische uitrol: nog niet in Europa, wel in zicht

Op dit moment zijn AI Overview, AI Mode en Deep Search vooral beschikbaar in de Verenigde Staten, India en het Verenigd Koninkrijk. De uitrol naar de Europese Economische Ruimte verloopt voorzichtiger vanwege privacy- en auteursrechtelijke kaders. Toch is de verwachting dat de functies, aangepast aan de Europese regelgeving, binnen afzienbare tijd hun weg naar de EU vinden. Google heeft aangegeven intensief met toezichthouders samen te werken om een compliant versie te lanceren.

Voor Europese gebruikers en bedrijven betekent dit dat er nu een unieke voorbereidingsperiode is. Wie de ontwikkelingen volgt via een VPN of testaccount, kan straks met een voorsprong instappen wanneer de functies officieel worden geactiveerd. Ondertussen loont het om alvast te investeren in gestructureerde en betrouwbare content, zodat die meteen wordt opgepikt zodra AI-samenvattingen ook hier de norm worden.