Anthropic, het bedrijf achter AI-assistent Claude, heeft ingestemd met een voorlopige schikking van 1,5 miljard dollar met auteurs die het beschuldigden van het downloaden van miljoenen boeken van piratensites. De rechter heeft de voorlopige goedkeuring uitgesteld en benadrukt dat de deal pas bindend wordt na aanvullende transparantie en een correcte notice-procedure. In juni 2025 oordeelde de rechter dat training op legaal verkregen werken fair use kan zijn, maar dat het downloaden en bewaren van piratenboeken géén fair use is. De schikking voorziet in een vergoeding van gemiddeld 3.000 dollar per titel en verplicht Anthropic om alle illegale bestanden te vernietigen, zonder dat het bedrijf schuld erkent. Deze zaak geldt als een keerpunt: AI-bedrijven zullen hun databeleid moeten professionaliseren en rekening moeten houden met de afdwingbaarheid van intellectueel eigendom.

Google’s nieuwste AI-experiment, Nano Banana, is geen fruitige grap maar een krachtige AI-foto-editor. Met deze tool kun je in seconden fotorealistische scènes, productshots, logo’s of complete merkcomposities genereren – zonder fotostudio, ontwerper of dure software. Waar traditionele AI-modellen vaak worstelen met tekst in beeld of realistische details, blinkt Nano Banana juist dáár in uit. Het resultaat: beelden die bruikbaar zijn in professionele context, van marketing tot juridische publicaties. Nu de tool steeds breder beschikbaar komt, is de vraag: hoe haal je er het maximale uit? Het geheim zit niet alleen in de technologie, maar in de manier waarop jij je prompts schrijft.

Prof. dr. Janssen en prof. dr. Ortolani (Radboud Universiteit) onderzoeken hoe de rechtspraak omgaat met AI en Large Language Models (LLM’s) zoals ChatGPT. Een volledig autonome robo-rechter is uitgesloten, maar AI kan wel ondersteunend worden ingezet, mits er menselijk toezicht blijft. Voorbeelden uit de praktijk tonen dat zowel rechters als procespartijen experimenteren met AI, wat vragen oproept over betrouwbaarheid en transparantie. De auteurs pleiten voor duidelijke richtlijnen en actieve betrokkenheid van rechters bij de ontwikkeling van AI-systemen. Zo kan de rechtspraak adaptief omgaan met technologie, zonder fundamentele rechten in gevaar te brengen.

Het goed benutten van kunstmatige intelligentie (AI) biedt grote kansen voor onder andere een hogere arbeidsproductiviteit en het terugdringen van werkdruk. Een verantwoorde inzet van AI is daarbij van belang, benadrukte de SER in een toelichting van het advies ‘AI en werk’ aan de Tweede Kamercommissie Digitale Zaken.

De rijksoverheid heeft de herziene Data Protection Impact Assessment (DPIA) op Microsoft 365 Copilot gepubliceerd. Waar eind 2024 nog vier hoge risico’s werden vastgesteld, zijn die inmiddels gemitigeerd of verlaagd. Dat betekent dat organisaties Copilot onder de juiste randvoorwaarden verantwoord kunnen inzetten – maar dat vraagt wel om actie.

ChatGPT en Gemini zijn beide krachtige AI-chatbots, maar verschillen sterk in gebruik. Waar ChatGPT uitblinkt in snelheid en creativiteit, biedt Gemini meer diepgang en actuele research. Gemini gebruikt Google in plaats van Bing, verwerkt grotere hoeveelheden tekst en kan onderzoeksresultaten zelfs omzetten in een podcast. Daarnaast kent ChatGPT beperkingen in researchlimieten, terwijl Gemini onbeperkt analyseren mogelijk maakt. Voor juristen is de combinatie van beide systemen het krachtigst: ChatGPT voor snelle ideeën, Gemini voor grondige legal research en documentanalyse.

Op 12 september 2025 stuurde de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een Kamerbrief naar de Tweede Kamer, vergezeld van het rapport Van kwetsbaar naar weerbaar. In de brief wordt bevestigd dat de overheid onvoldoende voorbereid is op acute en langdurige uitval van ICT-dienstverlening. De aanleiding voor het rapport was de financiële noodsituatie van een grote internationale ICT-leverancier in 2024, die bijna leidde tot een landelijke crisis.

De nieuwe branch-functie in ChatGPT maakt het mogelijk om binnen één gesprek meerdere vertakkingen aan te leggen. Voor juristen betekent dit dat zij scenario’s, interpretaties en strategieën overzichtelijk naast elkaar kunnen uitwerken. Of het nu gaat om arrestanalyses, contractuitleg of processtrategieën: branches brengen structuur en efficiëntie. Alle varianten blijven gebundeld, zonder losse vensters of rommelige chats. Het resultaat: meer overzicht, tijdswinst en creatieve vrijheid in de juridische praktijk.

De Europese AI-verordening (AI Act) verandert de manier waarop bedrijven, overheden en organisaties met kunstmatige intelligentie werken. Om organisaties hierbij te ondersteunen, heeft de Rijksoverheid een praktische AI Act-gids ontwikkeld. Deze gids, samengesteld door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, biedt een overzicht van de belangrijkste regels en verplichtingen. In september 2025 verscheen versie 1.1: een geactualiseerde editie met extra uitleg en verduidelijkingen.

In de Britse advocatuur heeft zich een primeur voltrokken: een door Google gesteund legaltechbedrijf heeft een traditioneel advocatenkantoor overgenomen. Het gaat om Lawhive, een technologiebedrijf dat kunstmatige intelligentie inzet om juridische processen te stroomlijnen, dat de overname van Woodstock Legal Services heeft afgerond. Daarmee is voor het eerst een gereguleerd advocatenkantoor in het Verenigd Koninkrijk in handen gekomen van een partij die zijn kernactiviteiten baseert op AI.

Op 16 september 2025 heeft de Europese Commissie een openbare consultatie geopend over de zogenoemde digitale omnibus. Dit nieuwe wetgevingsinitiatief maakt deel uit van de bredere digitale vereenvoudigingsagenda van de Commissie en beoogt om bedrijven te ontlasten van onnodige administratieve lasten. Een belangrijk onderdeel van dit pakket zijn de gerichte aanpassingen aan de AI Act. Deze consultatie is niet slechts een formaliteit: zij vormt de opmaat naar verfijningen die moeten waarborgen dat de AI Act in de praktijk voorspelbaar, effectief en uitvoerbaar is.

De staatssecretaris van BZK heeft besloten geen wettelijke verplichting in te voeren voor het algoritmeregister, omdat dit te veel tijd, middelen en een kostbare toezichtsstructuur zou vergen. Het register, sinds 2022 actief, bevat inmiddels ruim 1.000 algoritmen en groeit in belang voor burgers, overheden en toezichthouders. In plaats van wetgeving wordt ingezet op de doorontwikkeling van het Algoritmekader naar een auditeerbaar kader. Hiermee kunnen onafhankelijke IT-auditors vaststellen of organisaties voldoen aan de gestelde normen. Het Centrum voor Informatiebeveiliging en Privacybescherming (CIP) en de beroepsgroep van IT-auditors werken samen aan verdere normontwikkeling. De Auditdienst Rijk (ADR) onderzoekt daarnaast de toepasbaarheid van het Algoritmekader en de kwaliteit van registraties in het algoritmeregister.

Albanië heeft een wereldprimeur: een AI-bot is benoemd tot minister van Aanbestedingen. Premier Edi Rama presenteerde de virtuele functionaris Diella als onderdeel van de strijd tegen corruptie en om meer transparantie in overheidscontracten te realiseren. Het initiatief markeert een nieuw hoofdstuk in de digitalisering van de overheid en roept tegelijkertijd vragen op over toezicht, algoritmes en besluitvorming. Deze blog zet de feiten rond Diella en haar rol in het Albanese kabinet op een rij.

Zwitserland heeft zich onverwacht gemengd in de wereldwijde AI-wedloop. Waar grote commerciële spelers als OpenAI, Google en Anthropic hun modellen achter gesloten deuren ontwikkelen, kiest Zwitserland voor een radicaal andere benadering. Onder leiding van de publieke instellingen EPFL, ETH Zürich en het Swiss National Supercomputing Centre (CSCS) werd begin september Apertus gelanceerd: een volledig open-source taalmodel dat transparantie en publieke toegankelijkheid centraal stelt.

Het Singaporese Ministerie van Justitie publiceerde in september 2025 een niet-bindende gids voor het gebruik van generatieve AI in de juridische sector. De gids bouwt voort op bestaande AI-kaders en sluit aan bij de nationale AI-strategie en eerdere richtlijnen van de rechtbanken. Ze is bedoeld voor iedereen die juridisch werk verricht, zoals advocaten, bedrijfsjuristen en paralegals. Centrale principes zijn professionele ethiek, vertrouwelijkheid en transparantie, waarbij juristen altijd eindverantwoordelijk blijven voor hun werkproduct. Daarnaast wordt een vijfstappenplan beschreven: beleid ontwikkelen, behoeften analyseren, tools beoordelen, implementeren en trainen, en continu evalueren.

In een handelsnaamzaak bij de rechtbank Rotterdam bleek een advocaat meerdere niet-bestaande ECLI-nummers te hebben opgevoerd in zijn processtukken. Alle verwijzingen naar arresten van de Hoge Raad bleken onjuist: sommige betroffen strafrechtelijke zaken, andere bestonden helemaal niet. De advocaat verklaarde dat dit zou zijn veroorzaakt door een conversiefout van Word naar pdf, maar de rechtbank betwijfelde dat. Hoewel de rechter wees op een mogelijke schending van de waarheidsplicht (art. 21 Rv), verbond zij er geen gevolgen aan omdat de partij toch al in het ongelijk werd gesteld. Het incident lijkt het eerste Nederlandse voorbeeld van een advocaat die ongecontroleerde AI-output heeft ingediend. Binnen de juridische gemeenschap leidde dit tot felle reacties en zorgen over de risico’s van blind AI-gebruik.

De Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën in België heeft begin september 2025 bevestigd dat er een proefproject wordt gestart met het gebruik van artificiële intelligentie (AI) bij de controle van belastingaangiftes. Het nieuws werd gemeld door HLN en is bevestigd door woordvoerders van de fiscus. Het doel van dit project is om fouten in belastingaangiftes sneller en efficiënter te kunnen detecteren. Daarbij gaat het zowel om eenvoudige vergissingen als om signalen die kunnen wijzen op mogelijke fraude.