De Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën in België heeft begin september 2025 bevestigd dat er een proefproject wordt gestart met het gebruik van artificiële intelligentie (AI) bij de controle van belastingaangiftes. Het nieuws werd gemeld door HLN en is bevestigd door woordvoerders van de fiscus. Het doel van dit project is om fouten in belastingaangiftes sneller en efficiënter te kunnen detecteren. Daarbij gaat het zowel om eenvoudige vergissingen als om signalen die kunnen wijzen op mogelijke fraude.

Iedere jurist die met ChatGPT of een vergelijkbare AI-tool werkt, heeft het vast al meegemaakt: je formuleert een zorgvuldige vraag, maar het antwoord blijft te algemeen of raakt nét de kern niet. Gelukkig bestaat er een eenvoudige manier om de kwaliteit van AI-antwoorden merkbaar te verhogen: echo-prompting.

De relatie tussen mediabedrijven en AI-aanbieders staat onder hoge druk. Uitgevers verwijten AI-bedrijven dat hun journalistieke werk zonder toestemming en vergoeding wordt gebruikt om chatbots en answer engines van informatie te voorzien. In reactie daarop presenteerde Perplexity AI, een van de snelstgroeiende AI-bedrijven ter wereld, eind augustus 2025 een vernieuwd programma: Comet Plus. Dit programma moet uitgevers rechtstreeks laten meedelen in de inkomsten die Perplexity genereert met hun werk.

Op 21 augustus 2025 stuurde de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, E. van Marum, een brief aan de Voorzitter van de Tweede Kamer. Deze brief bevat de kabinetsreactie op de vierde Rapportage AI & Algoritmerisico’s van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), opgesteld op verzoek van de Kamercommissie Digitale Zaken. De reactie laat zien dat Nederland stappen zet om de risico’s van kunstmatige intelligentie en algoritmes beter te beheersen. Twee thema’s springen eruit: de mogelijke verplichte registratie van algoritmes in het nationale algoritmeregister en de voorbereidingen voor de uitvoeringswet en het toezicht op de AI-verordening.

Heb je al eens gehoord van het woord clanker? Voor Star Wars-fans is het geen onbekende term — bijna 25 jaar geleden werd het gebruikt om droids minachtend aan te spreken. Dit jaar krijgt het woord een nieuwe lading: het duikt op als scheldwoord richting kunstmatige intelligentie. En dat is interessanter dan het op het eerste gezicht lijkt. Niet alleen omdat mensen hun ergernis op algoritmes richten, maar vooral omdat het laat zien hoe we AI waarnemen, gebruiken — en misbruiken.

De belofte van kunstmatige intelligentie is groot, maar de risico’s nemen minstens zo hard toe. Dat blijkt opnieuw uit het meest recente Threat Intelligence Report van Anthropic, de maker van de populaire AI-chatbot Claude. Volgens dit rapport is een hacker er in geslaagd om met behulp van Claude Code – een AI-agent die zelfstandig code kan schrijven, aanpassen en uitvoeren – een reeks grootschalige cyberaanvallen uit te voeren. Daarmee wordt een nieuw hoofdstuk geopend in de evolutie van digitale criminaliteit.

De rechtbank Den Haag (zittingsplaats Groningen) wil dat de minister van Buitenlandse zaken onderzoekt hoe het algoritme Informatie Ondersteund Beslissen (IOB) werkt en is gebruikt bij de beslissing om een visumaanvraag af te wijzen. In een tussenuitspraak stelt de rechtbank vast dat het algoritme is ingezet, maar dat dit niet blijkt uit de motivering van het besluit. 

Veel advocaten, bedrijfsjuristen, fiscalisten en notarissen gebruiken een taalmodel voornamelijk als snelle researchers: een vraag erin, een paragraaf eruit, klaar. Dat is zonde, want precies hetzelfde model kan optreden als kritische redacteur die zwakke argumenten, onvolledige bronverwijzingen of dubbelzinnige formuleringen blootlegt. Wanneer je die dubbele rol benut, ontstaat een iteratief leerproces waarbij iedere cyclus de inhoud, de structuur én de stijl van een juridisch document verfijnt.

Een rechtenstudent van de Universiteit van Amsterdam dacht slim te zijn door ChatGPT in te zetten bij een schrijfopdracht. Het liep anders: de chatbot produceerde niet-bestaande literatuurverwijzingen. De examencommissie kwalificeerde dit als fraude, het College van Beroep voor de Examens (CBE) bevestigde dat oordeel, en uiteindelijk oordeelde ook de Raad van State dat de sancties terecht waren. Daarmee ligt er nu een richtinggevende uitspraak over AI-gebruik en examenfraude.

De discussie of we ons in een AI-bubbel bevinden, duikt met regelmaat op. Eind augustus 2025 laaide het debat opnieuw op na twee opvallende gebeurtenissen: een rapport van het MIT waarin wordt gesteld dat 95 procent van alle AI-projecten faalt, en een uitspraak van Sam Altman, CEO van OpenAI, dat de AI-bubbel “wel eens op knappen kan staan”. De beurs reageerde direct: rode cijfers bij grote techbedrijven en halfgeleiderproducenten zoals Nvidia. Maar hoe terecht is die paniek? En staat de AI-bubbel werkelijk op springen?

Onderzoekers van ESET Research hebben eind augustus 2025 een ontdekking gedaan die cybercriminelen én juristen wakker moet schudden: PromptLock, de eerste bekende ransomware die wordt aangestuurd door kunstmatige intelligentie. Waar traditionele ransomware afhankelijk was van vooraf geschreven code, maakt PromptLock gebruik van een AI-taalmodel dat lokaal draait en in real time kwaadaardige scripts genereert. Dit kan grote gevolgen hebben voor de manier waarop bedrijven en overheden zich moeten verdedigen tegen cyberdreigingen.

AI is inmiddels dagelijkse realiteit. Van juridische analyses tot geautomatiseerde besluitvorming: technologie ontwikkelt zich razendsnel en de wetgeving probeert het tempo bij te houden. De Legal500 Comparative Guides: Artificial Intelligence biedt inzicht in de juridische kaders rond kunstmatige intelligentie in verschillende landen. Astrid Sixma en Laura Poolman (Kennedy van der Laan) schreven het hoofdstuk over Nederland. 

Virtuele loketassistenten, interne chatbots en voorspellende dashboards – wie naar gemeenten kijkt, ziet dat kunstmatige intelligentie (AI) al volop waarde oplevert. Toch blijft het merendeel van deze oplossingen steken in de pioniershoek: ze floreren binnen één organisatie, maar vinden zelden hun weg naar andere overheden. Waarom lukt structurele opschaling niet, en wat is er nodig om daar wél te komen?